Janusz Marek Kurtyka 


Data urodzenia: 13 VIII 1960 r. 
Data śmierci: 10 IV 2010 r.

Wykształcenie:

Szkoła podstawowa nr 95 im. Władysława Broniewskiego przy ul. Wileńskiej 9 i nr 104 im. Stefanii Sempołowskiej (dziś im. Jana Matejki) na os. Wysokim 7,

III Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kochanowskiego na os. Wysokim 6 w Krakowie Nowej Hucie.

W 1977 r. zajął czwarte miejsce w wojewódzkim konkursie dla uczniów szkół średnich „Kraków w czasie Oświecenia”, w konsekwencji czego 7 maja tego roku odznaczono go Złotą Odznaką „Przyjaciel Krakowa”.
W 1978 r. zajął pierwsze miejsce w konkursie wiedzy o Nowej Hucie. W tym samym roku został finalistą ogólnopolskiej V Olimpiady Historycznej, a rok później znalazł się wśród finalistów kolejnej. W tym okresie nawiązał pierwsze kontakty ze studentami z tzw. drugiego SKS, m.in. z Waldemarem Radziszewskim. Prowadził też kolportaż (na terenie III LO) drugoobiegowego pisma „Merkuriusz Krakowski i Światowy”.

1979 r. Latem uczestniczył w tzw. praktyce zerowej przed I rokiem studiów, biorąc udział w wykopaliskach archeologicznych w Kietrzu koło Raciborza, prowadzonych przez prof. Marka Gedla.

1979 r. W październiku rozpoczął studia w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zaangażował się wówczas w działalność Koła Naukowego Historyków Studentów UJ. Przez dwie kadencje w latach 1980–1982 był wiceprezesem Zarządu Koła, kierowanego przez Janusza Pezdę.
Był inicjatorem, współzałożycielem (wraz z Jerzym Markiem Nowakowskim) i redaktorem naczelnym „Studenckich Zeszytów Historycznych”, wydawanych przez KNHS UJ. Jako redaktor naczelny czuwał nad publikacją trzech pierwszych numerów w latach 1982–1985.
Był współzałożycielem Sekcji Mediewistycznej Koła, działał też w grupie metodologicznej.
W latach 1982–1983 kierował działem wydawnictw KNHS UJ.
Został członkiem Komitetu Założycielskiego NZS UJ, powołanego 15 IX 1980 r.
Po wprowadzeniu stanu wojennego współtworzył (z Krzysztofem Gurbą, Markiem Kilianem, A. Nowakiem i Andrzejem Waśką) konspiracyjną Radę Programową NZS (nazywaną potocznie grupą ekspercką).
Czerpiąc ze wzorców ZWZ–AK, działacze Rady Programowej omawiali zasady konspiracji, utrzymywania łączności za pomocą martwych i żywych skrzynek kontaktowych, szyfrowania informacji itp. Janusz Kurtyka napisał poradnik „ABC konspiratora” (wykorzystywany później przez inne struktury podziemia i modyfikowany), przygotował też tekst przysięgi, którą członkowie grupy złożyli w konspiracji w styczniu 1982 r.

1981 r. Grudzień. Janusz Kurtyka rozpoczął tworzenie niezależnej od struktur NZS grupy konspiracyjnej w Nowej Hucie. W latach 1982–1987 wykładał na Podziemnym Uniwersytecie Jagiellońskim.

1983 r. Obrona pracy magisterskiej: „Morawicka linia Toporczyków w XIII do XV w. Studium historyczno-genealogiczne”. Studia na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UJ w zakresie historii ze specjalnością nauczycielską ukończył 30 VIII 1983 r. z wynikiem bardzo dobrym.

Kariera

1983 r. Za namową prof. Jerzego Wiśniewskiego (kierownika Zakładu Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk) przystąpił do egzaminów wstępnych na studia doktoranckie w Instytucie Historii PAN w Warszawie.

1985 r. Został asystentem w Pracowni Słownika Historyczno-Geograficznego Małopolski w Średniowieczu IH PAN przy ul. Sławkowskiej 17, tj. krakowskiej placówce Zakładu Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu, którą w tym czasie kierował dr Franciszek Sikora. W środowisku mediewistycznym Zakład ten uchodził za jedną z najbardziej prestiżowych placówek badawczych.

1 IX 1985 r. objął etat stażysty asystenta, a od 1 IX 1986 r. etat asystenta.

1 IX 1987 do 1 IX 1988 r. Odbywa zasadniczą służbę wojskową, początkowo (w 1987 r.) w Szkole Podchorążych Rezerwy przy 37. Pułku Artylerii LWP w Kędzierzynie-Koźlu, a następnie (w 1988 r.) w 42. Zmechanizowanym Pułku Piechoty LWP w Żarach (był tam dowódcą plutonu dowodzenia w dywizjonie artylerii) oraz w 11. Drezdeńskiej Dywizji Pancernej im. Jana III Sobieskiego w Żaganiu. Wojsko opuścił ze stopniem ogniomistrza podchorążego (awans z 18 VII 1988 r.).

1 IX 1989 r. Objęcie w IH PAN etat starszego asystenta.

1995 r. Obrona w PAN rozprawy doktorskiej (wydaną dwa lata później): Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu (Kraków 1997). Po uzyskaniu tytułu doktorskiego z dniem 1 VII 1995 r. przeszedł na etat adiunkta.

2000 r. Na podstawie rozprawy Latyfundium tęczyńskie. Dobra i właściciele (XIV–XVII wiek) (Kraków 1999) uzyskał stopień doktora habilitowanego.

8 XII 2000 r. Rada Wydziału Historycznego UJ podjęła uchwałę o nadaniu Januszowi Kurtyce stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii średniowiecznej, co 25 VI 2001 r. zatwierdziła Centralna Komisja ds. TytułuNaukowego i Stopni Naukowych.

1999–2002 i 2003–2006 Członkostwo w Radzie Naukowej IH PAN. Wziął udział w kilku mediewistycznych międzynarodowych konferencjach naukowych poświęconych europejskiemu rycerstwu i szlachcie, m.in. w Budapeszcie (1996), Leeds (1997), Kalamazoo (1999), Reichenau (2000), Konstancji (2003).

2000 r. W związku z nominacją na dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie dyrekcja IH PAN udzieliła mu od 1 października bezpłatnego urlopu na czas sprawowania nowej funkcji.

17 IX 2003 r. W czasie VI Walnego Zjazdu Krajowego Stowarzyszenia Społeczno-Kombatanckiego Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” na Jasnej Górze został wybrany prezesem Zarządu Głównego tej organizacji. W latach 2009–2010 szczególnie blisko współpracował z prezesem Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej ppłk. Czesławem Cywińskim

1997–2001 Był nauczycielem historii w V Prywatnym Liceum przy ul. Smoleńsk w Krakowie.

18 II 2002 r. objął etat profesora w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Przemyślu (od 2006 r. działającej pod nazwą Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska), gdzie był też kierownikiem Zakładu Historii Starożytnej i Średniowiecznej. W roku akademickim 2004/2005 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Historii i Archiwistyki PWSZ, a w latach 2002–2010 był członkiem Senatu PWSZ/PWSW.

15 IX 2000 r. Janusz Kurtyka objął funkcję dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Krakowie.

9 XII 2005 r. W konkursie na prezesa IPN Sejm RP powołał go na nowe stanowisko, przy poparciu największych wówczas klubów parlamentarnych: Platformy Obywatelskiej oraz Prawa i Sprawiedliwości, a także przy akceptacji Polskiego Stronnictwa Ludowego – głosowało za nim 332 posłów. 22 grudnia wybór został potwierdzony przez Senat RP. Formalnie funkcję prezesa IPN Janusz Kurtyka objął 29 XII 2005 r., kiedy to złożył ślubowanie przed izbą niższą polskiego parlamentu.

2009–2010 Janusz Kurtyka był nauczycielem akademickim w Wyższej Szkole Filozoficzno-Pedagogicznej „Ignatianum” w Krakowie, gdzie prowadził wykład „Historia ustroju Polski”.

Był członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego, Polskiego Towarzystwa Heraldycznego oraz Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu.